Al in 1383 stichtten de Normandische kooplui uit Dieppe de nederzetting Elmina aan de kust van Ghana, de oudste Europese nederzetting in de tropen.*) In 1471 werd Ghana door de Portugezen ontdekt. Ook zij vestigden zich in Elmina en waren vooral geïnteresseerd in het stofgoud uit het binnenland.

 

Vanwege dat goud werd Ghana oorspronkelijk de ‘Goudkust’ genoemd. Na de Portugezen kwamen de Fransen, Engelsen, Nederlanders, Zweden en Denen. Nagenoeg alle zeevarende Europese naties bouwden forten aan deze rijkdommen belovende kust. Van al deze landen bleef alleen Engeland tot in de 19e eeuw.

De Nederlanders, goud en slaven
In 1637 veroverde een Nederlands leger onder bevel van Johan Maurits het Portugese fort Elmina. Daarna bouwden de Nederlanders zelf ook forten: 28 maar liefst! Veel ervan staan nog steeds aan de Ghanese kust. Vanuit deze forten werd handel gedreven met verschillende stammen, zoals de Ashanti. Eerst ging het om de handel in goud, maar na 1700 werd het meer en meer de handel in slaven. De Nederlanders, die als eersten met de slavenhandel begonnen, brachten honderdduizenden negerslaven naar Brazilië, Suriname en het Caribische gebied. Daar werden ze verkocht en moesten werken op de katoen- en suikerrietplantages. De omstandigheden op de schepen waarmee de slaven vanuit Afrika werden vervoerd waren zo erbarmelijk slecht, dat de helft van hen onderweg stierf. In 1872 werden de Nederlandse bezittingen aan de Goudkust geruild tegen Engelse bezittingen op Sumatra.

 


Het binnenland
In 1850 verkochten de Denen hun forten aan de Britse Kroon; in 1872 volgden, zoals gezegd, de Nederlanders. Zodoende kon Engeland 2 jaar later de hele kuststrook tot kroonkolonie verklaren. Het binnenland konden de Engelsen aanvankelijk wel vergeten. Het Ashanti-rijk, met als middelpunt de stad Kumasi, versperde hen de weg. Het kostte de Engelsen bijna 30 jaar en veel strijd, voordat zij de Ashanti konden overwinnen.
De bloeiende hoofdstad Kumasi werd in 1874 door de Britten met de grond gelijk gemaakt. Het bericht dat de journalist H.M. Stanley hier over schreef, gaf hem zijn eerste bekendheid. Later zou hij wereldberoemd worden, toen hij na een spectaculaire tocht door Centraal Afrika de doodgewaande ontdekkingsreiziger Dr. Livingstone vond.  Pas in 1900 lukte het de Britten om het Ashanti-rijk helemaal te onderwerpen. In 1919, na de Eerste Wereldoorlog, werd het westelijk deel van de Duitse kolonie Togo aan de Goudkust toegewezen. In 1956 lieten de bewoners d.m.v. een volksstemming blijken dat zij bij de Goudkust wilden blijven.


Zelfstandig
Op 6 maart 1957 werd de Goudkust als eerste Afrikaanse land zelfstandig onder de naam Ghana. Op 1 juli 1960 werd het land een republiek met Dr. Kwame Nkrumah als eerste president. Ghana werd genoemd naar een middel-eeuws Afrikaans koninkrijk, gelegen tussen de Senegal- en Niger-rivier. Dit rijk was bekend om zijn grote beschaving. Toen het in de 11e eeuw door invallen van Berbers achteruit ging in betekenis, zouden sommige bewoners naar het huidige Ghana zijn gevlucht.  Bij de onafhankelijkheid had Ghana goede vooruitzichten. Langzaam maar zeker ging het echter mis. Er werden fouten gemaakt en verkeerde beslissingen genomen.  Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) wilde Ghana geen krediet meer geven. Bovendien zakte de prijs van cacao, Ghana is één van de grootste producenten, op de wereldmarkt. Tot overmaat van ramp werd het land ook nog eens getroffen door natuurrampen als droogte. Verwarring en chaos waren het gevolg.  Luitenant Jerry Rawlings wilde het land weer gezond maken en pleegde in 1979 een militaire staatsgreep. Na een tijdje droeg hij de macht over aan een burgerregering. Maar toen deze geen orde op zaken stelde, pleegde de luitenant eind 1981 opnieuw een staatsgreep en nam zelf het heft weer in handen.

 

*) Reactie van Steven Hoek, via mail ontvangen op 29 december 2009
Beste Mevrouw Manders,
Dank voor uw mooie website. De pagina met de geschiedenis van Ghana verbaasde mij erg. Uw website is weliswaar niet de enige die iets schrijft over de vermeende relatie tussen Elmina en Dieppe, maar wel een website die daarmee als een van de eerste verschijnt bij Google - afhankelijk van de gebruikte zoektermen. Desgevraagd stelde mijn kennis en expert op het gebied van West-Afrikaanse geschiedenis dhr. Andreas Massing: "the claim about the Normans in Africa since the 14th c. is a 18th c. fabrication - by the marquis de Bellefont, of the French marine under Louis XIV - Louis XIV had many such claims fabricated as a pretext for intervention". De bewering dat Elmina al in 1383 werd gesticht door Normandische kooplui uit Dieppe is behoorlijk controversieel. Het lijkt me beter als u die pagina op dat punt corrigeert. Bij voorbaat dank! Met vr. gr. Steven Hoek.

Steun ons werk

Steun het werk van EOF Ghana

CBF Erkend Goed Doel

1 september 2016